«Πόσες φορές πρέπει να σου πω να βάζεις το πιάτο σου στο νεροχύτη;» «Γιατί δεν με ακούς ποτέ;» «Παιδί μου, κατάλαβες τι σου είπα μόλις τώρα;»

Το πιθανότερο είναι ότι χρησιμοποιείτε κι εσείς παρόμοιες εκφράσεις αρκετές φορές μέσα στην ημέρα, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι γονείς. Εάν το παιδί σας δεν έχει κάποιο πρόβλημα με την ακοή του (συμβαίνουν κι αυτά), τότε ο λόγος που δεν σας ακούει ή δεν προσέχει όταν σας ακούει σχετίζεται και με τη δική σας συμπεριφορά. Η σύμβουλος γονέων και εκπαίδευσης Michele Borba στο βιβλίο της The Big Book of Parenting Solutions: 101 Answers to Your Everyday Challenges and Wildest Worries δίνει μερικές συμβουλές για να νιώθετε ότι πραγματικά κατανοεί τι του λέτε κάθε φορά που μιλάτε. Δοκιμάστε τις…

Δώστε το καλό παράδειγμα. Οι γονείς είναι τα πρώτα άτομα που εμπιστεύονται τα παιδιά και κατά συνέπεια οι άνθρωποι που θα του δείξουν στην πράξη τι σημαίνει «σε προσέχω πραγματικά όταν μου μιλάς». Βεβαιωθείτε ότι συγκεντρώνετε την προσοχή σας σε ό,τι σας λέει κάθε φορά που σας μιλάει, ακόμα κι αν πρόκειται για να ένα μικρό νήπιο που απλά περιγράφει πώς τύλιξε ένα παιχνιδάκι σε μια χαρτοπετσέτα. Βεβαιωθείτε ότι αφιερώνετε όλη την προσοχή σας σε όποιον σας μιλάει. Εάν ταυτόχρονα βλέπετε τηλεόραση ή στέλνετε μηνύματα από το κινητό και απλά κάνετε ότι ακούτε, μην ξαφνιαστείτε όταν σύντομα το παιδί θα σας μιμηθεί. 

Μην ξεκινάτε τις φράσεις σας με τις λέξεις «Εσύ», «Εάν» και «Γιατί».  Η Borba χαρακτηρίζει αυτές τις τρεις λέξεις «το τέλος της προσοχής» και εξηγεί: Οι φράσεις που ξεκινούν με το «Εσύ», όπως «Εσύ γέμισες νερά το νιπτήρα;» βάζουν το παιδί κατ’ ευθείαν σε αμυντική θέση και το κάνουν να νιώθει ότι αμφισβητείται ο χαρακτήρας του. Οι φράσεις που ξεκινούν με το «Εάν, όπως «Αν το μάθει ο πατέρας σου…», μπορεί να εκληφθούν ως απειλή και κανένας γονιός δεν θέλει τα παιδιά του να τον υπακούν επειδή τον φοβούνται κι όχι επειδή κατανοούν πως θέλει το καλό τους, έτσι δεν είναι; Τέλος, οι φράσεις που ξεκινούν με το «Γιατί», όπως «Γιατί δεν μ’ ακούς ποτέ;» δίνουν την αίσθηση ότι έχουμε την απαίτηση από τα παιδιά να δώσουν εξηγήσεις για τη συμπεριφορά τους, κάτι που απλά δεν μπορούν να κάνουν, κυρίως εάν είναι μικρά ή εάν πρόκειται για αφηρημένες έννοιες τις οποίες δεν διαθέτουν ακόμα τα εκφραστικά μέσα να εξηγήσουν.

Τραβήξτε την προσοχή τους πριν ξεκινήσετε να μιλάτε. Εάν το παιδί είναι αφηρημένο με το παιχνίδι του, οι πιθανότητες να σας δώσει σημασία όταν μιλάτε μειώνονται κι άλλο. Βρείτε ένα τρόπο να τραβήξετε πρώτα την προσοχή του, όπως να το κοιτάξετε στα μάτια χαμηλώνοντας ώστε να βρεθείτε στο επίπεδό του ή σηκώνοντάς το στα χέρια σας ή να κρατάτε απαλά το πρόσωπό του με τα χέρια σας ενώ του μιλάτε.

Μην φωνάζετε. Ναι, είναι λογικό να θέλετε να βάλετε τις φωνές βλέποντας ότι μιλάτε στον… τοίχο, όμως αυτό απλά θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η Borba προτείνει κάτι «πρωτοποριακό»: αντί να ανεβάσετε τον τόνο της φωνής, δοκιμάστε να μιλήσετε πιο σιγανά! Η ίδια «ορκίζεται» ότι το ψιθύρισμα είναι πιο αποτελεσματικό από τις φωνές  

Μη λέτε πολλά. Πείτε ό,τι έχετε να πείτε μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, συμβουλεύει η ειδικός. Διαφορετικά, απλά χάνετε το χρόνο σας. Έτσι κι αλλιώς, είναι απίθανο το παιδί να καταφέρει να επικεντρώσει σε εσάς την προσοχή του για περισσότερο χρόνο. Φροντίστε οι φράσεις σας να περιλαμβάνουν ξεκάθαρα το μήνυμα που θέλετε να περάσετε, όπως «τελείωσε το φαγητό σου» αντί «μα γιατί κάθε φορά αφήνεις το μισό φαγητό στο πιάυο;» και «μάζεψε τα παιχνίδια σου από το σαλόνι πριν πας για ύπνο», αντί «και τα παιχνίδια, ποιος θα τα μαζέψει; Εγώ; Και τι είμαι εγώ; Η υπηρέτρια του σπιτιού;»  

Μη μιλάτε κάνοντας ερωτήσεις. Εάν θέλετε το παιδί να μπει στο μπάνιο για να πλυθεί, μην πείτε «Θες να κάνεις ένα μπανάκι» αλλά «είναι η ώρα να κάνεις μπάνιο. Βγάλε τα ρούχα σου, σε παρακαλώ». Για να έχετε περισσότερες πιθανότητες το παιδί να ακολουθήσει αυτό που λέτε, χρησιμοποιήστε απλές, ξεκάθαρες προτάσεις που περιγράφουν με ακρίβεια αυτό που ζητάτε.  

Επιλέξτε το σωστό timing. Εάν βλέπετε ότι το παιδί είναι απορροφημένο κάνοντας τα μαθήματά του ή διαβάζοντας ένα βιβλίο (ή με οτιδήποτε, τέλος πάντων, που απαιτεί συγκέντρωση και ταυτόχρονα είναι εποικοδομητικό για εκείνο) είναι σκόπιμο να του επιτρέψετε να ασχοληθεί με αυτό και να του μιλήσετε όταν τελειώσει. Ενημερώστε το ότι θέλετε να του πείτε κάτι και δώστε του ένα χρονικό περιθώριο να ολοκληρώσει αυτό που κάνει ώστε να σας αφιερώσει την προσοχή του, λέγοντας «Σε δέκα λεπτά, ένα να πω κάτι που θέλω».