Η ανάπτυξη της αίσθησης του φόβου είναι ένα φυσιολογικό ορόσημο στην ανάπτυξη ενός παιδιού. Συχνά όμως προκαλεί στρες τους γονείς που δεν ξέρουν πώς να το βοηθήσουν να νιώσει ασφαλές. Ας μάθουμε, λοιπόν, ποιοι είναι οι πιο συχνοί και συνηθισμένοι φόβοι των παιδιών και τι μπορούμε να κάνουμε για να τα καθησυχάσουμε.
Ο φόβος για το σκοτάδι
Τι σκέφτεται: «Δεν μπορώ να διακρίνω τι υπάρχει γύρω μου. Είμαι απροστάτευτο».
Πώς να βοηθήσετε: Σχεδόν όλα τα παιδιά νιώθουν άβολα στο σκοτάδι -είναι ένα πολύ φυσιολογικό μέρος του φόβου για το άγνωστο. Βοηθήστε το να νιώσει ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης μαθαίνοντάς του πώς ανάβουν τα φώτα σε κάθε δωμάτιο και βάζοντας ένα φωτάκι νυχτός στο υπνοδωμάτιό του. Εάν το παιδί δεν θέλει να σβήνετε τα φώτα για να κοιμηθεί, μπορείτε να προμηθευτείτε ένα φωτιστικό με ντίμερ και να το αφήνετε αναμμένο, αλλά μειώνοντας την ένταση μετά από μερικές μέρες μέχρι να συνηθίσει να κοιμάται στο σκοτάδι. Τέλος, μπορείτε να κάνετε μαζί έναν περίπατο στο σκοτάδι, και να του δείξετε πόσα ενδιαφέροντα πράγματα μπορεί να «δει» στο σκοτάδι (π.χ. μεγαλύτερη ευαισθησία στους ήχους).
Ο φόβος για τα τέρατα
Τι σκέφτεται: «Κάτω από το κρεβάτι μου / μέσα στη ντουλάπα μου μπορεί να υπάρχει οτιδήποτε και μπορεί να μου κάνει κακό».
Πώς να το βοηθήσετε: Το γεγονός ότι εσείς γνωρίζετε με σιγουριά ότι δεν υπάρχουν φαντάσματα και τέρατα, δεν σημαίνει τίποτα για ένα νήπιο. Τα παιδιά έχουν πολύ ζωηρή φαντασία και μπορούν να φτιάξουν με το μυαλό τους μια ολόκληρη ιστορία ξεκινώντας από μια «περίεργη» σκιά στον τοίχο ή από κάποιον θόρυβο. Είναι προτιμότερο να δείξετε ότι παίρνετε στα σοβαρά τα λόγια του και να το βοηθήσετε να βεβαιωθεί ότι δεν υπάρχει τίποτα κάτω από το κρεβάτι του . Μπορείτε ακόμα να του δώσετε ένα σπρέι με νερό διαβεβαιώνοντάς τον ότι πρόκειται για σπρέι ενάντια στα τέρατα για να ψεκάσει τις γωνίες στο δωμάτιό του πριν κοιμηθεί. Τέλος, φτιάξτε μια πινακίδα «Δεν επιτρέπονται τα τέρατα» και κρεμάστε τη μαζί έξω από την πόρτα του δωματίου του.
Ο φόβος για τους εφιάλτες
Τι σκέφτεται: «Δεν μπορώ να κοιμηθώ μόνο μου γιατί μπορεί να δω κάποιον εφιάλτη».
Πώς να το βοηθήσετε: Ακριβώς επειδή τα νήπια δυσκολεύονται να διακρίνουν ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα, οι εφιάλτες είναι κάτι πολύ ζωντανό για εκείνα. Μπορεί να μην εκφράζουν πάντα με λόγια ότι είδαν κάτι που τα τρόμαξε στον ύπνο, μπορείτε όμως να συμπεράνετε ότι έχει δει εφιάλτη εάν ξυπνάει τρομαγμένο, φωνάζει ή κλαίει ενώ κοιμάται και φοβάται να ξαναπέσει για ύπνο. Για να το καθησυχάσετε, αφήστε το να έχει μαζί του στο κρεβάτι ένα αγαπημένο κουκλάκι ή μια κουβερτούλα που του προσφέρει αίσθηση ασφάλειας και διαβεβαιώστε το ότι εάν σας χρειαστεί για οτιδήποτε θα είστε απλώς στο διπλανό δωμάτιο.
Ο φόβος για τους ξένους
Τι σκέφτεται: «Δεν ξέρω ποιος είσαι και τι μπορεί να θέλεις από μένα, γι' αυτό καλύτερα να γαντζωθώ από τη μαμά μου».
Πώς θα το βοηθήσετε: Ο φόβος για τους ξένους είναι ένα φυσιολογικό αίσθημα που προστατεύει τα παιδιά τα οποία πράγματι δεν πρέπει να πηγαίνουν σε αγνώστους. Το πρόβλημα προκύπτει όταν το παιδί έχει την ίδια συμπεριφορά απέναντι και σε ανθρώπους που ανήκουν στον φιλικό ή οικογενειακό σας κύκλο. Για εκείνο όμως, είναι απλώς κάποιος άγνωστος -εφόσον δεν έχει συχνές επαφές μαζί του. Γι' αυτό, πριν ζητήσετε από το παιδί να φερθεί φιλικά σε κάποιον, αφήστε το να εξοικειωθεί μαζί του, με εσάς στο πλάι του. Επιπλέον, είναι χρήσιμο να δει εσάς να φέρεστε με οικειότητα στα πρόσωπα αυτά. Και εάν έχετε ένα παιδί που γενικά ανοίγεται δύσκολα, προειδοποιήστε τους φίλους και συγγενείς που πρόκειται να συναντήσετε ότι θα χρειαστεί να περιμένουν λίγο μέχρι εκείνο να νιώσει ασφαλές, ώστε να μην το πιέζουν να επικοινωνήσει μαζί τους.
Ο φόβος του αποχωρισμού
Τι σκέφτεται: «Πού πάει η μαμά μου / ο μπαμπάς μου; Κι αν δεν ξαναγυρίσει κοντά μου;»
Πώς θα το βοηθήσετε: Είναι φυσιολογικό τα παιδιά να έχουν στρες όταν οι πολύ κοντινοί τους άνθρωποι φεύγουν από κοντά τους. Το κλειδί για να αντιμετωπίσετε αυτή τη συμπεριφορά είναι να βεβαιωθείτε ότι κάθε φορά ακολουθείτε μια συγκεκριμένη ρουτίνα αποχωρισμού. Αυτό σημαίνει ότι αντί να προσπαθήσετε να φύγετε κρυφά για να μην το στενοχωρήσετε, πείτε του «γεια» και εξηγήστε του πού πηγαίνετε και πότε θα επιστρέψετε -ακόμα κι αν θεωρείτε ότι είναι ακόμα πολύ μικρό για να σας καταλάβει. Αυτή η ρουτίνα θα το κάνει να συνηθίσει ότι η μαμά ή ο μπαμπάς πάντα επιστρέφουν.
