Είναι πολλές οι φορές τον τελευταίο καιρό, που την ώρα που ετοιμαζόμαστε το πρωί, ακούγεται η φράση «δεν θέλω να πάω σχολείο σήμερα, δεν είμαι καλά». Τα συμπτώματα μπορεί να είναι πολλά: πόνος στην κοιλιά, στο στομάχι, στο λαιμό, ζαλάδα, πονοκέφαλος. Μα είναι τόσες οι φορές που έχει συμβεί, που προκαλεί την σκέψη αλλά και την ανησυχία μας. Πάλι είναι άρρωστο; Μήπως δεν έχει τίποτα; Μήπως απλά δεν θέλει να πάει στο σχολείο; Μήπως θέλει χάδια; Μήπως συμβαίνει κάτι στο σχολείο που δεν το ξέρω;

Είναι στ' αλήθεια άρρωστο;

Αν το παιδί μας παραπονιέται για κάποιο σύμπτωμα, το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να το πιστέψουμε, να το πάρουμε στα σοβαρά. Ακόμα κι αν έχουμε τις αμφιβολίες μας για το κατά πόσο είναι όντως άρρωστο, πρέπει να το αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα και ενδιαφέρον και όχι με άρνηση και αδιαφορία. Αφού λοιπόν μιλήσουμε με το παιδί και μας εξηγήσει τι ακριβώς νιώθει, προσπαθούμε να δούμε αν όντως είναι άρρωστο και σε ποιο βαθμό. Αν για παράδειγμα του βάλουμε θερμόμετρο θα δούμε αν έχει πυρετό, αν πάλι υπάρχουν εμφανή συμπτώματα όπως βήχας, διάρροια κ.λ.π., είναι σίγουρο πως κάτι συμβαίνει. Ακόμα όμως κι αν δεν υπάρχουν εμφανή συμπτώματα ή ενδείξεις, δεν σημαίνει ότι πρέπει να μην δώσουμε στο παιδί την προσοχή που χρειάζεται Μπορεί να είναι άρρωστο και τα συμπτώματά του να μην είναι ακόμα εμφανή. Ακόμα όμως κι αν έχει σωματικά συμπτώματα τα οποία οφείλονται σε ψυχικά αίτια, όπως ναυτίες, διάρροιες ή εμετοί και πονοκέφαλοι που εμφανίζονται λόγω κάποιου στρεσογόνου για το παιδί παράγοντα και όχι λόγω κάποιας ασθένειας πρέπει να αντιμετωπίζουμε το σύμπτωμα σωματικά και ψυχολογικά. Μην ξεχνάτε πως είναι το ίδιο επώδυνα με αυτά της αρρώστιας. Γιατί πολύ απλά, είναι κι αυτά πραγματικά.

Όταν δεν είμαστε σίγουροι...

Αν τα συμπτώματα είναι εμφανή, τότε ξέρουμε τι συμβαίνει και τι πρέπει να κάνουμε σύμφωνα με τις οδηγίες του παιδιάτρου μας. Αν όμως τα συμπτώματα είναι γενικά και δεν μπορούμε να τα εξακριβώσουμε, τότε προσπαθούμε να δούμε τι μπορεί να συμβαίνει. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να παρατηρήσουμε, είναι πόσο συχνά παρουσιάζονται τα συμπτώματά του αυτά το τελευταίο διάστημα. Αν αυτά εμφανίζονται μια φορά το μήνα ή λιγότερο, ή αν επαναλαμβάνονται δυο ή τρεις φορές την εβδομάδα. Αν συμβεί πάνω από δύο φορές μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι καλό να ζητήσουμε τη συμβουλή του παιδιάτρου μας έστω και προληπτικά, για να αποκλείσουμε την πιθανότητα να υπάρχει κάποια αρρώστια που δεν έχουμε καταλάβει ή δεν έχει εκδηλωθεί ακόμα. Αν αποκλείσουμε την ασθένεια, τότε εξετάζουμε τι είναι αυτό που προκαλεί τα συμπτώματα αυτά στο παιδί και πότε, και προσπαθούμε να βρούμε τον τρόπο να τα αντιμετωπίσουμε.

Αν δεν έχει κάτι γιατί λέει ψέματα;

Όταν είμαστε βέβαιοι ότι δεν υπάρχει ιατρικό πρόβλημα, τότε πρέπει να μιλήσουμε με το παιδί για να καταλάβουμε που οφείλονται τα συμπτώματά του, αφού πρώτα εξετάσουμε προσεχτικά τα δεδομένα που έχουμε για τα συμπτώματα αυτά. Πόσο συχνά δεν θέλει να πάει στο σχολείο, αν υπάρχει κοινός παρονομαστής στις μέρες που συμβαίνει, πόσο έντονα είναι, αν είναι κάθε φορά το ίδιο έντονα, ή αν παρουσιάζονται και σε άλλες περιπτώσεις. Οι λόγοι που μπορεί να κρύβονται πίσω από τέτοια συμπτώματα, είναι πολλοί. Ίσως το παιδί εκφράζει μια δυσκολία που αντιμετωπίζει στο σχολείο και προσπαθεί να την αποφύγει. Μπορεί να είναι κάποιο γενικευμένο άγχος για το σχολείο – ειδικά αν μιλάμε για νηπιαγωγείο ή για πρώτη δημοτικού- ή άγχος για κάτι συγκεκριμένο. Κάποιο μαθησιακό πρόβλημα που δυσκολεύει την απόδοσή του, δυσκολία σε κάποιο συγκεκριμένο μάθημα, κάποιο πρόβλημα με τη δασκάλα ή με τους συνομηλίκους του, άγχος για κάποιο τεστ ή εξέταση. Δεν πρέπει βέβαια να αποκλείσουμε και άλλα αίτια που μπορεί να κρύβονται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά, όπως για παράδειγμα κάποιο παράπονο του παιδιού π.χ. να είναι πιεσμένο και να θέλει λίγο χρόνο χαλάρωσης, να μην έχει αρκετό ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι, ή απλά να του λείπετε επειδή δεν περνάει μαζί σας το χρόνο που εκείνο θα ήθελε και θέλει την φροντίδα και την αγάπη σας. Έχει μεγάλη σημασία να καταλάβουμε την αιτία του προβλήματος γιατί διαφορετικά το πρόβλημα δεν θα λυθεί. Όποια κι αν είναι η αιτία όμως, ένας είναι ο τρόπος να την ανακαλύψετε: να παρατηρήσετε την γενικότερη συμπεριφορά του και φυσικά να μιλήσετε μαζί του. Στην προσπάθειά σας αυτή, μην περιμένετε πως θα το ρωτήσετε γιατί δε θες να πας σχολείο και αμέσως θα σας πει το λόγο. Το πιο σημαντικό για να σας μιλήσει και να σας πει τι του συμβαίνει, είναι να νιώθει εμπιστοσύνη απέναντί σας και αποδοχή, κάτι που χτίζεται με την καθημερινή ζωή και επικοινωνία σας.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Η πιο συχνή ερώτηση και αγωνία, είναι «τι να κάνω; να το κρατήσω σπίτι ή να το στείλω σχολείο;». Σε αυτό όμως δεν υπάρχει μια και μοναδική απάντηση. Αυτό που θα καθορίσει τη στάση μας πρέπει να είναι η βασική αιτία, η ένταση των συμπτωμάτων η συχνότητα με την οποία το παιδί δεν θέλει να πάει σχολείο, οι περιβαλλοντικοί και σχολικοί παράγοντες και φυσικά η προσωπικότητα του παιδιού. Η αντίδρασή μας δεν είναι ίδια όταν για παράδειγμα η συμπεριφορά αυτή παρουσιάζεται μια με δύο φορές σε διάστημα μηνών και όταν παρουσιάζεται κάθε βδομάδα. Και φυσικά δεν μιλάμε για τις περιπτώσεις που απλά βαριέται να πάει σχολείο και αυτό είναι εμφανές και ξεκάθαρο. Το μόνο που πρέπει να είναι κοινό ό,τι κι αν συμβαίνει, ακόμα και στις περιπτώσεις που απλά βαριέται, είναι η αναγκαιότητα της συζήτησης.

Tips

- Μιλήστε μαζί του. Προσπαθήστε να βρείτε τι το απασχολεί για να το βοηθήσετε στη συνέχεια να το ξεπεράσει.

- Αφιερώστε του χρόνο. Όταν νιώθει κοντά σας και έχει την αποδοχή σας, είναι πιο εύκολο γι αυτό να αντιμετωπίζει τα προβλήματά του.

- Μην εστιάζετε μόνο στο αν θα πάει ή όχι στο σχολείο. Είναι ένα σημαντικό πρόβλημα για σας ειδικά αν εργάζεστε, όμως αν υπάρχει η δυνατότητα να μείνει σπίτι ακόμα κι αν σωματικά δεν είναι άρρωστο κάποια φορά, δεν χάλασε και ο κόσμος! Αρκεί αυτό να μην γίνει συνήθεια.

- Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να συζητήσουμε το θέμα αυτό με την δασκάλα του και να συζητήσουμε τα ψυχοσωματικά συμπτώματα (ναυτίες, πονοκέφαλοι, ακόμα και διάρροιες ή εμετοί) με τον παιδίατρό μας και τον ψυχολόγο.

Της Μαρίας Ποθητού, Σύμβουλου Γονέων & Ανάπτυξης Παιδιού, Συντονίστριας Σχολών Γονέων & Εφήβων, Παιδαγωγού Προσχολικής Αγωγής, Μέλους του Πανελληνίου Συνδέσμου Σχολών Γονέων, Υπεύθυνης ιστοσελίδας www.xamogelakia.com