Η τεχνική του time out είναι αρκετά διαδεδομένη και πολλοί γονείς τη χρησιμοποιούν για να διαχειριστούν την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του μικρού παιδιού τους. Είναι, όμως, η καλύτερη επιλογή για το παιδί;

Στο βιβλίο Time Outs Are Hearting Your Child, οι γιατροί Tina Payne Bryson , Ph.D και Daniel Siegel, M.D. αναφέρουν πως οι τελευταίες έρευνες δείχνουν πως η απομόνωση του παιδιού σε μια καρέκλα κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Η προσέγγιση time out, ίσως, δεν λειτουργεί στην περίπτωση του υπερευαίσθητου παιδιού σας. Έτσι, καλείστε να βρείτε μια εναλλακτική για να διορθώσετε τη συμπεριφορά του. Η διαμόρφωση ενός χώρου ηρεμίας είναι επωφελής για ένα υπερευαίσθητο παιδί αλλά και για το παιδί χωρίς ευαισθησίες.

Τι είναι ο χώρος ηρεμίας/time out;

Πρόκειται για έναν διαμορφωμένο χώρο όπου το παιδί μπορεί να πηγαίνει μαζί με τον γονιό ή μόνο του με τη θέλησή του. Δεν είναι τιμωρία, αλλά ένα μέρος όπου το παιδί θα αναπτύξει τη συναισθηματική του νοημοσύνη μαθαίνοντας πώς να συμπεριφέρεται πιο όμορφα. Έρευνες έχουν δείξει πως ο εγκέφαλος των παιδιών δεν μπορεί να λάβει και να αφομοιώσει πληροφορίες όταν βρίσκεται σε σύγχυση και κατάσταση απορρύθμισης (θυμός, λύπη, εκνευρισμός). Σε περιπτώσεις συναισθηματικής αστάθειας, τα παιδιά λειτουργούν με το κατώτερο μέρος του εγκεφάλου (ενστικτώδεις αντιδράσεις, βίαια ξεσπάσματα, φυγή κτλ.) Αυτό που χρειάζονται είναι να ηρεμήσουν πριν αποκτήσουν πρόσβαση στις πιο υψηλές εγκεφαλικές τους λειτουργίες (λογική σκέψη). Επομένως, ο ήρεμος χώρος πρέπει να καθησυχάζει το παιδί για να μπορεί να εφαρμόζει υψηλή λειτουργική σκέψη και να καταλαβαίνει, όσο το δυνατόν, καλύτερα αυτό που προσπαθούμε να του μάθουμε.

Δεν επιβραβεύουμε τις σκανταλιές με αυτόν τον τρόπο;

Δείτε το αλλιώς. Όταν θυμώνετε και είστε έτοιμοι να ξεσπάσετε στον σύντροφό σας ή στο παιδί σας, δεν παίρνετε λίγα λεπτά για να ηρεμήσετε; Θα έπρεπε. Αυτές οι στιγμές σας εξασφαλίζουν μια λογική και εύστοχη αντίδραση και όχι ένα θυμωμένο και ανεύθυνο ξέσπασμα. Όταν παίρνετε τον χρόνο σας να ρυθμίσετε την αναπνοή σας, να επαναλάβετε τη φράση που σας ηρεμεί ή και να πάτε στο μπάνιο, ουσιαστικά καταφεύγετε στη δική σας ήρεμη περιοχή, ακόμη και αν πρόκειται για μια νοερή περιοχή. Νοιώθετε πως επιβραβεύετε τον θυμό σας όταν το κάνετε; Όχι. Αυτό το μικρό διάλειμμα στο μπάνιο ενισχύει την επιθυμία σας να θυμώνετε πιο συχνά; Φυσικά και όχι. Σε κανέναν δεν αρέσει να χάνει τον έλεγχο. Όλοι μας χρειαζόμαστε αυτόν τον χρόνο για τον εαυτό μας. Έτσι, ηρεμούμε και δεν αντιδράμε άσχημα. Το καλύτερο είναι να μάθουμε να το κάνουμε όσο είμαστε ακόμη μικροί.

Ο γονιός λειτουργεί σαν ένας προπονητής στη διαχείριση των συναισθημάτων όταν το παιδί πηγαίνει στην περιοχή time out. Μπορούμε να συζητήσουμε με το παιδί μας τι αισθάνεται όπως και να βρούμε τρόπους για να ηρεμήσουμε και να ρυθμίσουμε τις εγκεφαλικές μας λειτουργίες. Ένα νήπιο δεν μπορεί να τα επεξεργαστεί όλα αυτά μόνο του σε μια καρέκλα. Επιπλέον, τα περισσότερα παιδιά δεν ηρεμούν και συχνά τροφοδοτούν τις αρνητικές τους σκέψεις όταν κάθονται μόνα τους σε μια γωνιά με το πρόσωπο στραμμένο στον τοίχο. Τα παιδιά αισθάνονται ότι τα έχετε απορρίψει και απομονώσει. Σίγουρα δεν σκέφτονται πως την επόμενη φορά θα προσέξουν και θα είναι καλύτερα παιδάκια. Και αν μπορούν να σας πουν γιατί κάθισαν μόνα τους για 4 λεπτά, έμαθαν πραγματικά τι ήταν αυτό που πυροδότησε τα έντονα συναισθήματα μέσα τους; Έμαθαν πώς να το διαχειρίζονται; Το ότι ξέρουν τι δεν πρέπει να κάνουν δεν σημαίνει πως ξέρουν και τι να κάνουν.

Τι μπορούμε να βάλουμε στον χώρο ηρεμίας του παιδιού;

Μπορείτε να συμπεριλάβετε ό,τι αρέσει στο παιδί σας. Βρείτε αντικείμενα που ανταποκρίνονται στη μοναδική του προσωπικότητα. Μπορεί το παιδί σας να αγαπάει τη ζωγραφική ή το διάβασμα. Μπορεί να του αρέσει να σπάει μπαλόνια για να ηρεμήσει. Βάλτε στον χώρο ένα κουτί που θα περιέχει αρκετά βιβλία, γκλίτερ σε νερό που μπορεί να ταρακουνήσει, μολύβια, ξυλομπογιές και χαρτί, ρύζι για αισθητηριακό παιχνίδι και μπαλόνια. Μην ξεχάσετε ένα άνετο μαξιλάρι για να κάθεται το μικρό σας.

Πώς χρησιμοποιούμε το χώρο;

Όταν το παιδί σας συμπεριφέρεται άσχημα ή βιώνει έντομα συναισθήματα όπως είναι ο θυμός, οδηγήστε το αμέσως στον χώρο ηρεμίας. Δώστε όνομα σε αυτό που αισθάνεται το παιδί σας και μιλήστε μαζί του για το τι μπορεί να το προκάλεσε. Μπορείτε να πείτε:

“Αισθάνεσαι θυμό γιατί σου άρπαξε το παιχνίδι. Ήσουν θυμωμένη και γι’ αυτό τον τσίμπησες. Δεν θα σε αφήσω να τσιμπάς γιατί αυτό πονάει. Θα σε βοηθήσω να ηρεμήσεις”.

Στη συνέχεια, δουλέψτε με τα υλικά που έχετε εναποθέσει στον χώρο σας, μέχρι να δείτε τον θυμό του παιδιού σας να υποχωρεί. Μόλις το παιδί μπορεί να σκεφτεί λογικά (αφού ηρεμήσει), μιλήστε μαζί του για το πώς αισθάνεται όταν ξεκινάει να θυμώνει και πώς μπορεί να το διαχειριστεί τη στιγμή που συμβαίνει. Δώστε στο παιδί σας ιδέες που θα μπορεί να εφαρμόσει αν κάποιος αρπάξει το παιχνίδι του. Για παράδειγμα, μπορεί να το ζητήσει πίσω με σιγουριά και ευθύτητα, να πάει σε έναν ενήλικα για βοήθεια ή να πάρει μια τεράστια ανάσα ξεφυσώντας όλο τον θυμό. Χρειάζεται εξάσκηση και θα σας πάρει αρκετές φορές μέχρι να το πετύχετε.

Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, το πιο πιθανόν είναι πως θα πηγαίνει μόνο του στον χώρο ηρεμίας. Έτσι, θα κατακτήσει την πολύτιμη δεξιότητα να ρυθμίζει τα συναισθήματά του, ειδικά αν βλέπει αυτά τα μοντέλα συμπεριφοράς να εφαρμόζονται από τους γονείς ή φροντιστές τους. Τέλος, είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει συνέπεια στη διαδικασία της εκμάθησης ενώ το παιδί διανύει τα πρώτα του χρόνια.

Με τη συνεργασία του κέντρου ειδικών θεραπειώνΛόγος & Επικοινωνία, www.logosepikinonia.gr