Θα το έχετε διαπιστώσει κι εσείς -αν όχι στο ίδιο σας το σπίτι πιθανότατα σε κάποιου φίλου ή συγγενή: πώς γίνεται δυο παιδιά που έχουν μεγαλώσει στο ίδιο σπίτι, από τους ίδιους γονείς, με τις ίδιες αρχές μπορεί να είναι τόσο διαφορετικά μεταξύ τους;
Νομίζουμε ότι μεγαλώνουμε τα παιδιά μας με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αλλά στην πραγματικότητα λίγα πράγματα μένουν σταθερά από το ένα παιδί στο άλλο. Πρώτα από όλα, εμείς οι ίδιοι και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τη μητρότητα και την πατρότητα διαφέρουν σημαντικά στο πρώτο παιδί και σε καθένα από τα επόμενα. Όταν γινόμαστε γονείς, η εμπειρία είναι κάτι το εντελώς πρωτόγνωρο. Οι περισσότεροι από εμάς δεν έχουμε ιδέα τι πρέπει να κάνουμε και έχουμε συνέχεια ανασφάλεια ότι κάτι κάνουμε λάθος. Μέχρι να έρθει στη ζωή μας το δεύτερο παιδί έχουμε αποκτήσει περισσότερη αυτοπεποίθηση και τη βεβαιότητα ότι τα πιο πολλά από αυτά που μας άγχωναν παλιά δεν είχαν τελικά και τόσο μεγάλη σημασία. Από την άλλη, όπως γνωρίζουν καλά όλοι οι γονείς που έχουν περισσότερα από ένα παιδιά, το να φροντίζεις δύο έχει διαφορά από το να φροντίζεις ένα και δεν υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα το μικρότερο παιδί να έχει απολαύσει ούτε το ένα εκατοστό της προσοχής και της προσήλωσης που είχε το πρωτότοκο, μέχρι να αποκτήσει αδερφάκι.
Γιατί, λοιπόν, θεωρούμε δεδομένο ότι τα παιδιά μας θα έπρεπε να μοιάζουν; Ακόμα όμως κι αν με κάποιο παράξενο τρόπο εξασφαλιστεί ότι οι συνθήκες με τις οποίες μεγαλώνουν δύο παιδιά είναι πανομοιότυπες το πιο πιθανό είναι ότι και πάλι θα ήταν δύο εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι. Ο λόγος είναι ότι κάθε παιδί διαθέτει συγκεκριμένα συναισθηματικά και συμπεριφοριστικά στοιχεία που συνθέτουν αυτό το οποίο ονομάζουμε "ταμπεραμέντο". Το μοναδικό ταμπεραμέντο κάθε παιδιού είναι εμφανές σχεδόν αμέσως μετά τη γέννησή του και τα βασικά χαρακτηριστικά του παραμένουν ίδια για όλη τη ζωή του. Δεν είναι κάτι που μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει "καλό" ή "κακό". Απλά, είναι αυτό που είναι και συμβάλλει σημαντικά στο πώς θα διαμορφωθεί η προσωπικότητα του παιδιού και κανένας -ούτε οι γονείς- δεν μπορούν να κάνουν πολλά για να το αλλάξουν!
Τα 9 χαρακτηριστικά που διαμορφώνουν το ταμπεραμέντο!
Σύμφωνα με τους ερευνητές Stella Chess and Alexander Thomas που μελέτησαν σε βάθος το θέμα αυτό πριν από περίπου μισό αιώνα, τα πιο βασικά από αυτά τα μοναδικά χαρακτηριστικά είναι:
Προσέγγιση/Απόσυρση: Πρόκειται για την αρχική παρόρμηση του παιδιού όταν συναντά για πρώτη φορά ανθρώπου ή έρχεται σε επαφή με καινούριες εμπειρίες, όπως για παράδειγμα να δοκιμάζει ένα φαγητό που δεν έχει ξαναφάει. Τα παιδιά που διαθέτουν το χαρακτηριστικό της "προσέγγισης" είναι γενικά εξωστρεφή και απολαμβάνουν κάθε καινούρια εμπειρία. Αντίθετα, το χαρακτηριστικό της "απόσυρσης" κάνει το παιδί πιο ντροπαλό και χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να συνηθίσει καινούρια πράγματα.
Προσαρμοστικότητα: Αφορά τον τρόπο με τον οποίο το παιδί αντιδρά σε κάθε μικρή ή μεγάλη αλλαγή στη ρουτίνα του. Όσο μεγαλύτερη η προσαρμοστικότητα, τόσο πιο εύκολα, γρήγορα και χωρίς προβλήματα μπορεί το παιδί να προσαρμόζεται στις αλλαγές.
Ένταση: Πρόκειται για το χαρακτηριστικό που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με το κουμπί που ρυθμίζει το ήχο! Τα παιδιά "χαμηλής έντασης" είναι συνήθως ήρεμα και η συμπεριφορά τους λίγο-πολύ προβλέψιμη. Τα "υψηλής έντασης" παιδιά τα κάνουν όλα "δυνατά" και έντονα -είτε εκφράζουν τη λαχτάρα τους για λίγη σοκολάτα είτε αντιδρούν στο γεγονός ότι ένα άλλο παιδάκι πήρε το παιχνίδι που είχαν στα χέρια τους.
Διάθεση: Τα παιδιά που έχουν θετική διάθεση, γελούν συχνά. Όσα έχουν αρνητική διάθεση είναι περισσότερο γκρινιάρικα -ακόμα κι όταν δεν υπάρχει προφανής λόγος.
Επίπεδο ενεργητικότητας: Τα παιδιά που η ενεργητικότητά τους είναι σε χαμηλά επίπεδα μπορούν να μείνουν ήσυχα για αρκετή ώρα και προτιμούν να ασχολούνται με ήρεμα παιχνίδια και δραστηριότητες. Τα παιδιά με πολλή ενεργητικότητα είναι σχεδόν αδύνατο να παραμείνουν καθισμένα για περισσότερα από λίγα λεπτά και προτιμούν να ασχολούνται με δραστηριότητες γεμάτες ένταση ή και θόρυβο.
Κανονικότητα: Το χαρακτηριστικό αυτό χωρίζει τα παιδιά σε "προβλέψιμα" και "απρόβλεπτα". Τα πρώτα συνήθως ξυπνάνε, πεινάνε ή ακόμα και πηγαίνουν στην τουαλέτα περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα. Αυτά της δεύτερης κατηγορίας είναι απλώς... απρόβλεπτα!
Ευαισθησία: Τα παιδιά με μικρή ευαισθησία δεν ενοχλούνται ιδιαίτερα από τους δυνατούς ήχους, τις έντονες γεύσεις ή τα φώτα, ακόμα και στον πόνο. Αντίθετα, τα "ευαίσθητα" παιδιά δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις ακραίες καταστάσεις σε κάθε επίπεδο -από το φωτισμό και τη θερμοκρασία μέχρι το θόρυβο.
Αφηρημάδα: Υπάρχουν παιδιά που αφοσιώνονται έντονα σε μια δραστηριότητα και δεν επηρεάζονται από τις "παρεμβολές" ή τις προσπάθειές σας να σταματήσουν να κάνουν ό,τι κάνουν. Υπάρχουν κι άλλα που δυσκολεύονται να συγκεντρώσουν την προσοχή τους κάπου για μεγάλο χρονικό διάστημα και προτιμούν να κάνουν τη μια στιγμή κάτι και την άλλη κάτι άλλο.
Επιμονή: Τα επίμονα παιδιά μπορούν να απασχοληθούν μόνα τους για ώρες και προσπαθούν πολύ να καταλάβουν πώς δουλεύει ένα καινούριο παιχνίδι ή πώς ακριβώς γίνεται κάτι που δεν καταλαβαίνουν. Τα παιδιά που δεν χαρακτηρίζονται από επιμονή χάνουν εύκολα το ενδιαφέρον τους, βαριούνται συχνά και τις περισσότερες φορές δεν ολοκληρώνουν αυτό με το οποίο ξεκίνησαν να ασχολούνται -είτε είναι οι σχολικές εργασίες τους είτε ένα παζλ με 1.500 κομμάτια.
