Περιμένετε μέχρι το μωρό σας να μεγαλώσει αρκετά για να μπορεί να σας δείχνει με το δαχτυλάκι του την Κοκκινοσκουφίτσα και το λύκο για να του διαβάσετε τα πρώτα του παραμύθια; Κι όμως, κανένα παιδί δεν είναι πολύ μικρό για να έρθει σε επαφή με τα βιβλία. Κάθε άλλο… Ακόμα και τα λίγων ημερών βρέφη είναι σημαντικό να ακούν να τη μαμά και τον μπαμπά να τους διαβάζει γιατί με αυτό τον τρόπο:

Μπαίνουν οι πρώτες βάσεις για να διαμορφώσουν μεγαλώνοντας ένα πλούσιο λεξιλόγιο. Τα βιβλίο περιέχουν λέξεις τις οποίες μπορεί και να μην χρησιμοποιείτε στις καθημερινές σας συνομιλίες. Είναι σημαντικό, το παιδί να έρθει σε επαφή σε όλο το δυνατό περισσότερες λέξεις και έννοιες και να αναπτύξει ένα ευρύ λεξιλόγιο πριν ξεκινήσει το σχολείο, γιατί από αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό η ευκολία με την οποία θα μαθαίνει καινούρια πράγματα. Εάν δεν έχει ακούσει ποτέ ξανά μια λέξη, θα του είναι πιο δύσκολο να τη μάθει στο σχολείο.

 Μαθαίνουν να ακούνε. Η επιθυμία να ακούσουν την ιστορία μέχρι το τέλος, αυξάνει την ικανότητα του παιδιού να παρακολουθεί, να αφιερώνει την προσοχή του, να κάνει ησυχία κ.λπ. Αυτό ακριβώς θα πρέπει να κάνει και μέσα στην τάξη όταν ξεκινήσει το σχολείο.

Απολαμβάνουν το γεγονός ότι τους αφιερώνουμε το χρόνο μας. Την ώρα που διαβάζουμε στα παιδιά μας –ακόμα και στα μωρά- τα κάνουμε να νιώθουν ότι είναι στο επίκεντρο της προσοχής. Όλοι οι εξωτερικοί περισπασμοί έχουν ελαχιστοποιηθεί κι αυτό που μένει είναι η αγκαλιά του μπαμπά και της μαμάς, η καθησυχαστική φωνή τους και η ιστορία. Αυτό τα κάνει να νιώθουν αγάπη, ασφάλεια και προσοχή.

Αντλούν πληροφορίες για τη ζωή. Οι ήρωες πολλών παιδικών βιβλίων αντιμετωπίζουν προβλήματα ή προκλήσεις παρόμοια με αυτά που έχει το παιδί. Παραμύθια για το πώς μια νεράιδα πήρε την πιπίλα ενός κοριτσιού ή πώς ένα μικρό αγοράκι έμαθε να χρησιμοποιεί το γιο-γιο μπορούν να τονώσουν την αυτοπεποίθηση ενός παιδιού που βρίσκεται σ’ αυτή τη φάση. Μέχρι την ηλικία των 4, τα παιδιά δεν μπορούν να ξεχωρίσουν τη μυθοπλασία από την πραγματικότητα, κι έτσι ταυτίζονται εύκολα με τις ιστορίες που ακούνε.

Γνωρίζουν το βιβλίο. Το βιβλίο είναι ένα αντικείμενο από χαρτί, που περιέχει εικόνες και λέξεις που περιγράφουν μια ιστορία. Διαβάζεται ανοίγοντας μία μία τις σελίδες που εναλλάσσονται αγγίζοντας απαλά αυτή στα δεξιά και στρέφοντάς της προς τα πίσω. Τα γράμματα διαβάζονται από πάνω προς τα κάτω και με φορά από αριστερά προς τα δεξιά. Πράγματα αυτονόητα για εσάς, όχι όμως και για το παιδί, πριν έρθει σε επαφή με το βιβλίο. Βλέποντάς σας να το κάνετε πολλές φορές μέχρι να ξεκινήσει το σχολείο, μπορεί κι εκείνο να κάνει το ίδιο όταν χρειαστεί να αρχίσει να διαβάζει.

 Μαθαίνουν να αναγνωρίζουν κάποια γράμματα και λέξεις. Για να μπορέσει κάποια στιγμή το παιδί να αρχίσει να γράφει σωστά τις λέξεις είναι σημαντικό να τις έχει μάθει εκατοντάδες φορές. Τα παιδιά που έρχονται συστηματικά σε επαφή με το γραπτό λόγο, όταν πάνε στο σχολείο έχουν καλύτερες επιδόσεις τόσο στην ορθογραφία όσο και στην ανάγνωση.

Πώς να κάνετε πιο αποτελεσματική την ώρα του παραμυθιού, σε κάθε ηλικία

Βρέφη και μωρά

- Εάν το μωρό είναι σε ηλικία που προσπαθεί να αγγίξει ή να τραβήξει το βιβλίο, επιλέξτε κάποιο με σελίδες από σκληρό χαρτόνι

- Προτιμήστε βιβλία που συνδυάζουν την ιστορία με ήχους, μελωδίες, φωνές ζώων κ.λπ.

- Για τα μεγαλύτερα μωρά, δώστε τους τη δυνατότητα να επιλέξουν εκείνα το βιβλίο που θα τους διαβάσετε.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας

- Προσπαθήστε οι επιλογές σας να καλύπτουν μια μεγάλη γκάμα εντύπων, από κόμικς μέχρι παραμύθια και από άρθρα περιοδικών μέχρι εγκυκλοπαίδειες.

- Πολλά παιδιά σ’ αυτή την ηλικία θέλουν να ακούνε την ίδια ιστορία ξανά και ξανά. Εάν σας ζητάει να ξαναδιαβάσετε το ίδιο βιβλίο, κάντε του τη χάρη.

- Αφού τελειώσετε την ιστορία, σβήστε το φως και μείνετε για λίγο κοντά στο παιδί, συζητώντας τι του άρεσε στην ιστορία ή ποια θα ήταν η συνέχεια εάν είχε συμβεί κάτι απροσδόκητο στην πλοκή. Μην ξεχνάτε ότι και η προφορική διήγηση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων του παιδιού.

Μαθητές δημοτικού

- Ήρθε πια η ώρα που δεν χρειάζεται να διαβάζετε εσείς πάντα το βιβλίο. Κάντε μια συμφωνία να διαβάζει το ένα κεφάλαιο ή τη μία σελίδα εσείς και την άλλη το παιδί. Όσο καλύτερα μαθαίνει να διαβάζει τόσο θα πρέπει να μεγαλώνει το κομμάτι που καλείται να διαβάσει μόνο του.

- Μπορείτε να αρχίσετε να διαβάζετε βιβλία χωρίς εικόνες, χωρίς αυτό να σημαίνει πως τα εικονογραφημένα είναι πια… για μωρά. Έχουν ακόμα θέση στη βιβλιοθήκη του μικρού μαθητή και τον βοηθούν να αποκτήσει μεγαλύτερη οικειότητα με το διάβασμα.

- Αρχίστε να διαβάζετε μεγαλύτερα βιβλία με πολλά κεφάλαια, ώστε να υπάρχει ενδιαφέρον για το τι θα γίνει στη συνέχεια.

- Πού και πού, κάντε στο παιδί τη «χάρη» να του επιτρέψετε να μείνει ξύπνιο πιο αργά για να διαβάσει το αγαπημένο του βιβλίου.