Μπορεί να μας πει πως χτες βράδυ ένας μονόκερος του διάβασε παραμύθι. Μπορεί επίσης να επιμένει πως ένα τέρας έκανε χάλια το δωμάτιο του. Τα παιδιά έχουν υπέροχη φαντασία και μερικές φορές την παρουσιάζουν σαν να είναι αλήθεια.
Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορούμε να να ρωτήσουμε: «Αυτό έγινε πραγματικά ή εύχεσαι να είχε συμβεί;» Είναι μια ερώτηση που δεν επικρίνει αλλά ενθαρρύνει το παιδί να παραδεχτεί ότι δεν συνέβη στα αλήθεια αλλά πως θα ήθελε να είχε συμβεί.
Εννοείται πως δεν αποθαρρύνουμε το παιδί μας από το να χρησιμοποιεί την φαντασία του, αρκεί να κάνει ξεκάθαρο στον εαυτό του και τους άλλους πως οι ιστορίες του δεν είναι πραγματικές. Με λίγη βοήθεια από εμάς κάποια στιγμή θα μάθει και θα ξεκινάει λέγοντας « Μακάρι αυτό να ήταν αλήθεια…» ή «Έχω μια ιστορία να σας πω…»
Θέλουν να αποφύγουν τις συνέπειες
Πόσες φορές δεν έχει προσπαθήσει το παιδί να μας πείσει ότι δεν έφαγε σοκολατάκια ενώ ταυτόχρονα είναι λερωμένο με σοκολάτα όλο του πρόσωπο; Όπως οι μεγάλοι μερικές φορές λέμε ψέματα έτσι και τα λένε ψέματα: Για να αποφύγουν τις δυσάρεστες συνέπειες.
Σε αυτή τη περίπτωση κάνουμε άλλη μία προσπάθεια για να μάθουμε την αλήθεια λέγοντας: «Θα σου δώσω ένα λεπτό για να σκεφτείς και μετά αν μπορείς θα μου πεις τι πραγματικά έχει γίνει». Πολλές φορές τα παιδιά αντιδρούν αντανακλαστικά με το ψέμα γιατί φοβούνται την επερχόμενη τιμωρία. Με αυτό τον τρόπο τους δίνουμε λίγα λεπτά να σκεφτούν πριν απαντήσουν και να προτιμήσουν έτσι να πουν την αλήθεια. Η δική μας αντίδραση πρέπει να αναγνωρίζει την καλή του θέληση να μοιραστεί μαζί μας κάτι που σίγουρα του φάνηκε δύσκολο.
Αν όμως παρατηρήσουμε πως έχει τακτική να λέει τέτοια ψέματα καλό είναι να σκεφτούμε κατά πόσο αυστηρή είναι η μέθοδος πειθαρχίας που ακολουθούμε. Μελέτες αποδεικνύουν πώς όσο πιο σκληρή είναι η πειθαρχία που επιβάλλουν οι γονείς τόσο μεγαλύτεροι ψεύτες γίνονται τα παιδιά τους.
Θέλει να εντυπωσιάσει
Ένα παιδί μπορεί να πει στην παρέα του πως κέρδισε στον αγώνα κολύμβησης ή να πει στους γονείς του πως πήρε τον ψηλότερο βαθμό στο τεστ μαθηματικών, ενώ ψεύδεται ξεκάθαρα.
Η ωραιοποιημένη αλήθεια ή το ξεκάθαρο ψέμα χρησιμοποιείται συχνά για να καλύψουμε ανασφάλειες. Στην προσπάθεια να γίνει αποδεκτό από τους συνομηλίκους του, το παιδί μερικές φορές θέλει να αποδείξει πως έχει τις ίδιες εμπειρίες με τους φίλους του ή θέλει να τους εντυπωσιάσει.
Για παράδειγμα, ένα παιδί που δεν ξέρει να κολυμπάει μπορεί να πει πως είδε ένα καρχαρία στον ωκεανό ή ένα παιδί που δεν πήρε πολλά δώρα για τα γενέθλιά του να επινοήσει μια λίστα με ακριβά δώρα που «έλαβε».
Αν το παιδί συνηθίζει να λέει ψέματα για να εντυπωσιάσει τους γύρω του, τότε μπορεί να χρειάζεται να του ανεβάσουμε την αυτοπεποίθηση. Του αναφέρουμε για τις πιθανές κακές συνέπειες που έχουν τα ψέματα και προσπαθούμε να εμφυσήσουμε στο παιδί μας τις κατάλληλες κοινωνικές δεξιότητες . Το παιδί μας χρειάζεται την βοήθεια μας να βρει τρόπους για να έρχεται σε επαφή με άλλους ανθρώπους χωρίς να χρειάζεται να πει ψέματα.
Παινεύουμε την προσπάθεια όχι το αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, αντί να το παινέψουμε που έβαλε τα περισσότερα γκολ στον αγώνα το παινεύουμε για την σκληρή του προσπάθεια. Πρέπει να δώσουμε στο παιδί να καταλάβει πως δεν χρειάζεται να είναι το καλύτερο για να το σέβονται και να το εκτιμούν οι φίλοι ή οι γύρω του άνθρωποι.
Πώς να αντιδράσουμε αν διαπιστώσουμε πως το παιδί μας λέει ψέματα.
Μερικές φορές καλό είναι να εφαρμόσουμε τις συνέπειες που του λέγαμε πως μπορεί να συμβούν αν καταλάβουμε πως μας λέει ψέματα. Για παράδειγμα: «Δεν έχει βίντεο γκέιμ για δύο μέρες επειδή δεν έκανες την εργασία σου όμως είπες ψέματα και από πάνω, άρα δεν έχει ούτε τηλεόραση»
Έχουμε απαράβατο κανόνα στο σπίτι να λέμε πάντα την αλήθεια.
Δίνουμε το καλό παράδειγμα: Αν μας ακούσει π.χ. να λέμε ψέματα για την ηλικία του για να πάρουμε δωρεάν εισιτήριο, θα θεωρήσει πως είναι εντάξει να λέμε ψέματα.
