Η εφαρμογή της πειθαρχίας είναι μια από τις θεμελιώδεις αρχές της γονεϊκότητας. Στην πραγματικότητα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από επιλογές και τις συνέπειές τους: εμείς οφείλουμε να εξηγήσουμε στα παιδιά τι ακριβώς περιμένουμε από εκείνα και ποιοι είναι οι κανόνες που ορίζουν τη συμπεριφορά όλων στην οικογένεια και ποιες είναι οι συνέπειες που θα υποστούν στην περίπτωση που επιλέξουν να τους αγνοήσουν. Στόχος της πειθαρχίας είναι να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να υιοθετήσουν θετική συμπεριφορά και να αποφεύγουν την αρνητική, να κάνουν σωστές επιλογές και -τελικά- να γίνουν καλοί άνθρωποι.
Μέσω της πειθαρχίας τα παιδιά μαθαίνουν πώς θα γίνουν υπεύθυνα, ειλικρινή κι ευγενικά κοινωνικά όντα και μεγαλώνοντας δίπλα στους γονείς που τα καθοδηγούν, τα διδάσκουν και τα νουθετούν, έχουν την ευκαιρία να υιοθετήσουν αυτές τις αξίες και στην ενήλικη ζωή τους. Αυτό όμως που πρέπει κυρίως να ξεκαθαρίσουμε είναι ότι η πειθαρχία δεν είναι το ίδιο πράγμα με την τιμωρία. Κι, ακόμα χειρότερα, εάν συνήθως τιμωρούμε το παιδί αντί να το κάνουμε να πειθαρχεί, τότε ρισκάρουμε να έχουμε τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Οι γονείς που χτυπούν τα παιδιά τους δεν πιστεύουν ότι τους κάνουν κακό -εξάλλου κι εκείνοι έτρωγαν μερικές στον πισινό από τους δικούς τους γονείς και δεν έπαθαν και τίποτα, έτσι δεν είναι; Όμως έρευνες έχουν δείξει ότι η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των γονιών αλλάζει γνώμη όταν μαθαίνει ποιες είναι οι βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες συνέπειες αυτής της βίαιης συμπεριφοράς για τα παιδιά τους.
Οι πιο σημαντικοί λόγοι για τους οποίους η πειθαρχεία είναι προτιμότερη από την τιμωρία είναι οι εξής:
Η τιμωρία είναι μια υπερβολική αντίδραση. Τις περισσότερες φορές η διάθεσή μας να τιμωρήσουμε το παιδί προέρχεται επειδή εμείς οι ίδιοι έχουμε πληγωθεί από τη συμπεριφορά του και θέλουμε, κατά κάποιο τρόπο, να ανταποδώσουμε αυτό το δυσάρεστο συναίσθημα. Επίσης, σπάνια το λάθος που έχει κάνει το παιδί είναι τόσο μεγάλο για να προκαλεί μια τόσο έντονη αντίδραση από μέρους μας. Στις περισσότερες από τις περιπτώσεις, θα αρκούσε να πάρουμε μερικές βαθιές ανάσες για να δούμε ότι στην πραγματικότητα δεν έγινε και κάτι τόσο σημαντικό. Αλλά, δυστυχώς, πάνω στην ένταση της στιγμής καταλήγουμε να φωνάζουμε ή και να χτυπάμε τα παιδιά.
Μέσω της τιμωρίας δεν διδάσκουμε τίποτα στα παιδιά μας. Τραβώντας ένα παιδί με δύναμη από το χέρι, στρίβοντάς του το αφτί ή βάζοντας της φωνές δεν δίνουμε κανένα «μάθημα» για το πώς θα μπορούσε να βελτιώσει τη συμπεριφορά του. Αντίθετα, εάν διατηρήσουμε την ψυχραιμία μας όσο απαιτείται για να συμπεριφερθούμε με σεβασμό στην προσωπικότητά του και συζητήσουμε μαζί του ποιο είναι το πρόβλημα και τι θα έπρεπε να χειριστεί διαφορετικά σε παρόμοια περίσταση στο μέλλον, του δίνουμε τη δυνατότητα να μάθει ποια είναι η ενδεδειγμένη συμπεριφορά.
Η τιμωρία είναι μια μορφή επιβολής του δυνατού πάνω στον πιο αδύναμο. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η σχέση γονέα και παιδιού είναι μια ισότιμη σχέση. Τα παιδιά είναι πιο μικρόσωμα, πιο αδύναμα και έχουν λιγότερες γνώσεις και εμπειρίες ζωής. Με το να τα τιμωρούμε μόνο και μόνο επειδή μπορούμε να τους επιβληθούμε εύκολα, τους δίνουμε το δικαίωμα να πιστέψουν ότι είναι σωστό να φερόμαστε άσχημα σε όποιον είναι πιο νέος, πιο μικρός ή πιο αδύναμος. Τους μαθαίνουμε δηλαδή εμείς οι ίδιοι να κάνουν bullying!
Τα παιδιά αξίζουν το σεβασμό όσο ακριβώς και οι ενήλικες. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε ιδιαίτερα ευγενικοί και κόσμιοι στην αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους. Πόσο εύκολα θα γυρίζατε να σηκώσετε τη φωνή σε έναν συνάδελφο επειδή διαφωνείτε με τον τρόπο με τον οποίο διεκπεραίωσε μια επαγγελματική υποχρέωση; Πόσο μάλλον να του δώσετε ένα χαστούκι επειδή δεν έκανε καλή δουλειά! Ασφαλώς και δεν θα το κάνατε γιατί μεταξύ μας οφείλουμε να φερόμαστε με σεβασμό και αυτοσυγκράτηση. Ακριβώς αυτά τα χαρακτηριστικά όμως θα πρέπει να ισχύουν και στη σχέση με τα παιδιά μας!
Η τιμωρία δημιουργεί μια σχέση που βασίζεται στο φόβο. Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η τιμωρία έχει αποτέλεσμα, ακριβώς επειδή το παιδί δύσκολα θα επαναλάβει την αρνητική συμπεριφορά επειδή θα φοβάται την αντίδραση της μητέρας ή του πατέρα του. Τι μαθαίνει όμως για τη ζωή του; Να αγχώνεται και να φοβάται ότι εάν κάνει κάποιο λάθος κάποιος θα το τιμωρήσει ή κάτι κακό θα συμβεί. Έτσι, αυτά τα παιδιά γίνονται πολύ συχνά ενήλικες με σημαντικά μειωμένη αυτοπεποίθηση.
