«Μπράβο», «Είσαι πολύ καλό παιδί», «Τι τέλεια ζωγραφιά»... Μερικές από τις φράσεις που όλοι μας λέμε συνέχεια στα παιδιά μας. Κι όμως.... Σύμφωνα με τη γνωστή αμερικανίδα ψυχοθεραπεύτρια Katherine Phillip οι συνεχείς έπαινοι δεν ωφελούν τα παιδιά όσο νομίζουμε. «Οι γονείς συχνά επαινούν τα παιδιά τους πιστεύοντας ότι με αυτό τον τρόπο χτίζουν την αυτοπεποίθησή τους, όμως όταν το παρακάνουμε με τα κοπλιμέντα, φέρνουμε το αντίθετο αποτέλεσμα, λέει. «Όταν λέμε την ίδια φράση συνέχεια, τότε αυτή γίνεται κενή νοήματος και περιεχομένου και δεν σημαίνει πια τίποτα για το παιδί. Επιπλέον, αυτή η συνήθεια κάνει το παιδί να περιμένει ότι πάντα οι πράξεις και οι επιλογές του πρέπει να επιβραβεύονται, κάτι που είναι πιθανό να το κάνει στο μέλλον να φοβάται την αποτυχία και να αποφεύγει τα ρίσκα». Και τι πρέπει να κάνουμε δηλαδή; Να μην σχολιάζουμε καθόλου τη συμπεριφορά των παιδιών μας; «Το κλειδί» απαντάει η Philip, «είναι εστιάζουμε στη διαδικασία και όχι τόσο στο αποτέλεσμα. Η επιβράβευση δηλαδή να είναι μια αναγνώριση της προσπάθειας και της τόλμης του που οδήγησε στη συγκεκριμένη πράξη. Με αυτόν τον τρόπο δίνουμε κίνητρο στο παιδί να πάρει τα ρίσκα που είναι απαραίτητα προκειμένου να μάθει περισσότερα πράγματα και να εξελιχθεί».
Να μερικές από τις φράσεις που καλό είναι να λέμε λιγότερο συχνά (και αυτές με τις οποίες μπορούμε να τις αντικαταστήσουμε):
«Είσαι καλό παιδί»
Σίγουρα η φράση που χρησιμοποιούν περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη πολλοί γονείς. Όμως δεν προσφέρει στο παιδί κάποια στοιχεία για το τι είναι αυτό που το κάνει καλό, κι έτσι δεν έχει ιδιαίτερη σημασία και νόημα για εκείνο.
Αντί γι' αυτό, πείτε:
«Κατάφερες να δέσεις τα κορδόνια σου μόνος σου -ακόμα και τον φιόγκο τον έκανες τέλειο γιατί συγκεντρώθηκες και ακολούθησες σωστά τα βήματα».
«Είσαι πολύ έξυπνος/η»
Είναι δύσκολο να μην εκφράσουμε τον ενθουσιασμό μας όταν τα παιδιά κάνουν κάτι που απαιτεί στρατηγική σκέψη και συγκέντρωση. Το αποτέλεσμα; Του προσδίδουμε την ετικέτα «έξυπνος» που μπορεί να το οδηγήσει στο μέλλον στο φόβο της αποτυχίας.
Αντί γι' αυτό, πείτε:
«Τα κατάφερες (αναφέροντας και τι είναι αυτό που κατάφερε)
«Σκέφτηκες πολύ σωστά για να λύσεις αυτό το αίνιγμα».
«Μπράβο»
Άλλη μία πολύ συνηθισμένη λέξη. Εάν όμως δεν αναφέρουμε το λόγο για τον οποίο τη λέμε, στα αφτιά του παιδιού ακούγεται ως κάτι εντελώς ανούσιο.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Αυτός ο πύργος από τουβλάκια που έφτιαξες είναι πολύ ψηλός, μπράβο»
«Είσαι τόσο όμορφος/η ή χαριτωμένος/η»
Για εμάς θα είναι πάντα τα πιο όμορφα και χαριτωμένα παιδιά του κόσμου. Τι γίνεται όμως εάν μεγαλώνοντας περάσουν και κάποια άχαρη φάση ή δεν συναντούν την ίδια αντίδραση από τους άλλους; Εστιάζουμε στην εμφάνιση του παιδιού μπορεί χωρίς να το θέλουμε να το κάνουμε να αγχώνεται για το σώμα και την εικόνα του και να νιώθει το άγχος να είναι πάντα όμορφο.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Όταν γελάς τα μάτια σου φωτίζονται και μου φτιάχνεις τη διάθεση»
«Τι τέλεια ζωγραφιά»
Οτιδήποτε κάνει το παιδί μας μας φαίνεται υπέροχο, φανταστικό, τέλειο. Ακόμα κι όταν κανένας άλλος δεν το βρίσκει τόσο μοναδικό! Είναι ίσως προτιμότερο να σχολιάσουμε το έργο καθαυτό και όχι το πόσο καταπληκτικό είναι.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Μου αρέσει αυτό το μπλε χρώμα που έβαλες στη θάλασσα, κι αυτές οι φούξις πινελιές στα σύννεφα είναι όμορφες».
«Είμαι πολύ περήφανη για σένα»
Εϊναι πάντα όμορφο να ακούς ότι κάνεις τους γονείς σου περήφανους. Και πάλι, όμως, θα χρειαστεί να αναφέρουμε το λόγο και όχι να κάνουμε μια γενική παρατήρηση.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Είμαι περήφανη που βοήθησες το φίλο σου»
«Είσαι ο καλύτερος/η, ο πιο έξυπνοες/η, ο πιο γρήγορος/η κ.λπ.»
Από όλες τις φράσεις που χρησιμοποιούμε αυτή είναι η πιο επικίνδυνη. Εάν το παιδί αισθανθεί την υποχρέωση να είναι καλύτερο από όλους, κινδυνεύει να αποκτήσει μεγάλο φόβο για την αποτυχία που θα το καθηλώσει.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Ήταν τόσο δυνατό το σουτ που έκανες που μπήκες γκολ!»
«Είσαι μεγάλο αγόρι/κορίτσι πια»
Πολλές φορές λέμε αυτή τη φράση προκειμένου να κινητοποιήσουμε τα παιδιά μας να γίνουν πιο ανεξάρτητα. Κι επειδή όλα βιάζονται να μεγαλώσουν, τους αρέσει να την ακούν. Όμως αυτό που πρέπει να εξασφαλίσουμε είναι ότι κατανοούν τι είναι αυτό που τα καθιστά πιο ώριμα και πιο αναπτυγμένα όντα.
Αντί γι' αυτό πείτε:
«Διάλεξε τα ρούχα σου και ντύθηκε χωρίς καμία βοήθεια... πολύ χαίρομαι για σένα».