Ας το παραδεχτούμε: όλοι μας φωνάζουμε κάποιες φορές στα παιδιά μας. Μερικοί από εμάς, τους φωνάζουμε πολύ πιο συχνά από όσο θα θέλαμε. Αλλά τι άλλο να κάνουμε όταν, για παράδειγμα, το 3χρονο πιτσιρίκι μας ρίχνει τις κάλτσες του στην τουαλέτα (και μετά τραβάει και το καζανάκι), τα δίδυμα μαλλιοτραβιούνται ή το 6 ετών παιδί μας κάνει δέκα ώρες να φορέσει το μπλουζάκι του και είναι ήδη η ώρα που χτυπάει το κουδούνι του σχολείου; Ακόμα κι όσοι δεν... ουρλιάζουν, πολύ συχνά ανεβάζουν τον τόνο της φωνής τους όταν μιλούν στα παιδιά γιατί κάτι τους έφτασε στα όριά τους. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι μετά πονάει ο λαιμός μας και έχει χαλάσει η διάθεσή μας -και η ατμόσφαιρα στο σπίτι. Το πιο σημαντικό είναι ότι το να βάζουμε τις φωνές σπάνια έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Σύμφωνα με έρευνα που έγινε το 2013, οι φωνές δεν έχουν ιδιαίτερο αντίκρισμα όταν απευθύνονται σε προ-έφηβους και έφηβους, ενώ είναι πιο πιθανό να τους κάνουν να συνεχίσουν αυτό που έκαναν και προκάλεσε την έκρηξή μας παρά να αλλάξουν συμπεριφορά. Εξίσου σημαντικό όμως είναι το ότι τα παιδιά έχουν πιο ευαίσθητο νευρικό σύστημα και όταν μάς ακούν να φωνάζουμε τρομάζουν. Για εκείνα, οι φωνές είναι μια επιθετική και βίαιη συμπεριφορά που πολλοί σύγχρονοι ψυχολόγοι συγκρίνουν άμεσα με τη φυσική τιμωρία, δηλαδή το ξύλο! Έτσι, ακόμα κι αν καταφέρνουμε να μας υπακούσουν επειδή αρχίσαμε να ουρλιάζουμε, στην πραγματικότητα δεν είναι επειδή κατάλαβαν ότι έχουμε δίκιο αλλά επειδή τα ουρλιαχτά μας και οι εκφράσεις του προσώπου μας που τα συνοδεύουν τα έκαναν να φοβηθούν. Μακροπρόθεσμα, σύμφωνα με τους ειδικούς, τα παιδιά απλώς μαθαίνουν να αγνοούν τις φωνές και να μην δίνουν καμία σημασία.
Τι μπορούμε όμως να κάνουμε ώστε να μη φτάσουμε στο σημείο όπου το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να φωνάξουμε; Να μερικές ιδέες:
Συνειδητοποιήστε τι είναι αυτό που σας βγάζει εκτός εαυτού
Πότε είναι πιο πιθανό να προκύψει μια έκρηξη εκ μέρους σας; Μήπως μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά; Ήταν όταν είστε αγχωμένη; Το να γνωρίζετε τους παράγοντες που σας κάνουν να βγαίνετε από τα όριά σας θα σας βοηθήσει να κάνετε καλύτερες επιλογές και να προγραμματίζετε καλύτερα την καθημερινότητά σας ώστε να τους αποφύγετε. Για παράδειγμα, μετά από μια κουραστική μέρα, παραγγείλτε φαγητό απέξω αντί να προσπαθείτε να μαγειρέψετε με τα πιτσιρίκια να σας τραβάνε από το μανίκι.
Δώστε μια προειδοποίηση
Τα παιδιά σας μαλώνουν ενώ οδηγείτε μέσα στο αυτοκίνητο ή κάνουν ό,τι μπορούν για να μην πάνε για ύπνο ενώ η ώρα που συνήθως κοιμούνται έχει περάσει προ πολλού και νιώθετε ότι δεν αντέχετε να το υπενθυμίσετε αρκετά ήρεμα; Εξηγήστε τους ότι η υπομονή σας σύντομα φτάνει στα όριά της κι όταν σε λίγο θα αρχίσετε να φωνάζετε -κάτι που δεν σας αρέσει καθόλου να κάνετε και γι' αυτό θα προτιμούσατε να αποφύγετε. «Αν δεν μ' ακούσετε και πάλι, φοβάμαι ότι θα χάσω την ψυχραιμία μου», πείτε. Κάποιες φορές μια τέτοια προειδοποίηση αρκεί για να συνετιστούν.
Κάντε ένα διάλειμμα
Πηγαίνετε για λίγο σε ένα άλλο δωμάτιο για να ηρεμήσετε ή ζητήστε από το σύντροφό σας να αναλάβει την κατάσταση κι εσείς αποσυρθείτε από τη... σκηνή του δράματος. Θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε ξανά την αυτοκυριαρχία σας.
Αποδεχτείτε ότι μερικά πράγματα είναι αναπόφευκτα
Συνειδητοποιώντας ότι κάποιες από τις συμπεριφορές που σας εκνευρίζουν είναι πολύ φυσιολογικές για το στάδιο της ανάπτυξης του παιδιού σας θα διαπιστώσετε ότι δεν έχει νόημα να προσπαθήσετε να τις αλλάξετε αλλά να περιμένετε να περάσουν! Για παράδειγμα, τα αδέρφια είναι φυσιολογικό να τσακώνονται και τα 4χρονα να προσπαθούν να αναβάλουν την ώρα του ύπνου για όσο πιο αργότερα γίνεται ή οι έφηβοι να μιλούν επιθετικά. Εάν βγάλετε από την εξίσωση την αίσθηση ότι «κάτι δεν πάει καλά με το παιδί μου ή με εμένα για να φέρεται έτσι» είναι πολύ πιο εύκολο να χειριστείτε την κατάσταση.
Προσπαθήστε να προλάβετε τις καταστάσεις
Σας εκνευρίζει όταν τα παιδιά σας καυγαδίζουν μεταξύ τους; Τότε φροντίστε να τους πάρετε από ένα σνακ στο καθένα αντί να τους ζητήσετε να μοιραστούν το ίδιο. Ζητήστε τους να ετοιμάσουν τις σάκες από το προηγούμενο βράδυ εάν η πρωινή ετοιμασία για το σχολείο δημιουργεί ένα χάος στο σπίτι σας. Εν ανάγκη, βάλτε τους να κοιμηθούν με τη φόρμα που θα φορέσουν την άλλη μέρα στο σχολείο για να μην πρέπει να γκρινιάζετε το άλλο πρωί «ντύσου» και «ντύσου».
Κατανοήστε ότι το θέμα αφορά εσάς και όχι το παιδί σας
Τις περισσότερες -εάν όχι όλες- τις φορές που βγαίνουμε εκτός εαυτού με τα παιδιά μας είναι επειδή εμείς δεν έχουμε την ψυχική αντοχή να αντιμετωπίσουμε ψύχραιμα μια κατάσταση και όχι επειδή εκείνα έκανα κάτι ιδιαίτερα ακραίο! Εάν έχετε διαπιστώσει ότι τελευταία φωνάζετε όλο και πιο συχνά, αναρωτηθείτε τι μπορεί να φταίει. Έχει αλλάξει κάτι στη ζωή σας; Μήπως νιώθετε ανασφάλεια για τη δουλειά σας; Ή έχετε την ανάγκη ο σύντροφός σας να σας βοηθάει περισσότερο; Πιθανότατα θα διαπιστώσετε ότι το πρόβλημα βρίσκεται αλλού -κι εκεί ακριβώς είναι και η λύση του.
Ζητήστε συγνώμη
Παρόλη την προσπάθεια, είναι πιθανό κάποια στιγμή να το κάνετε. Να βάλετε τις φωνές. Τόσο που θα κλείσει ο λαιμός σας. Και τώρα; Το καλύτερο που έχετε να κάνετε, λένε οι ειδικοί, είναι να ζητήσετε συγνώμη. Δεν είναι αδυναμία να υπενθυμίσετε στα παιδιά σας ότι είστε άνθρωπος και κάνετε λάθη και μερικές φορές εκφράζεστε με έναν τρόπο που δεν σας τιμά και δεν σας αρέσεις. Είναι σκόπιμο να συνδέσετε τη συμπεριφορά σας με το συναίσθημα που την προκάλεσε («ο τρόπος που μου μίλησες με έκανε να νιώσω ότι με υποτιμάς και δεν με σέβεσαι κι αυτό με έκανε να αντιδράσω τόσο έντονα»). Και ζητήστε από το παιδί να βρείτε μαζί μια λύση ώστε να μην ξανασυμβεί.
