Σύμφωνα με έρευνα που έγινε πριν από μερικά χρόνια, ένα πιτσιρίκι νηπιακής ηλικίας ακούει κατά μέσο όρο πάνω από 400 «όχι» την ημέρα. Μάλιστα, όπως αναφέρεται στην έρευνα, όταν τα περισσότερα από αυτά τα «όχι» δεν συνοδεύονται από τις αναγκαίες εξηγήσεις τότε τα παιδιά που τα ακούνε έχουν περισσότερες πιθανότητες να μην αναπτύξουν τις λεκτικές ικανότητές τους όσο οι συνομήλικοί τους που ακούνε πιο πολλά «ναι». Οι ειδικοί προτείνουν στους γονείς, αντί να αντιμετωπίζουν κάθε απαίτηση του παιδιού τους με την οποία δεν συμφωνούν με μια κάθετη απαγόρευση και με την ηχηρή επιβολή της… εξουσίας τους, να υιοθετήσουν πρακτικές που αντί να απαγορεύουν απλώς κατευθύνουν τη συζήτηση και τη σκέψη του παιδιού στο λόγο της άρνησης. Εξάλλου, χρησιμοποιώντας καταφατικές προτάσεις για να δώσουμε μια αρνητική απάντηση καταφέρνουμε να βάλουμε όρια και κανόνες στη συμπεριφορά του πολύ πιο αποτελεσματικά και με λιγότερες εντάσεις.
Να μερικές φράσεις που μπορούν να αντικαταστήσουν το «όχι», χωρίς όμως να φέρουν το στίγμα της άρνησης!
«Ας το ανταλλάξουμε» - Αντί να πείτε αυστηρά «όχι» και να αρπάξετε από το χέρι του παιδιού κάτι που δεν έπρεπε να πάρει, ζητήστε του να το ανταλλάξει με κάτι άλλο που του προσφέρετε. Έτσι, και θα πάρετε πίσω το «απαγορευμένο» αντικείμενο και δεν θα χρειαστεί να μπείτε σε μια διαδικασία να αποδείξετε στο παιδί ότι έχετε την εξουσία να αποφασίσετε τι μπορεί να πάρει και τι όχι.
«Αυτό που κάνεις είναι επικίνδυνο» - Ως γονιός οφείλετε να προστατέψετε το παιδί από τους κινδύνους αλλά και να του εξηγείτε τους λόγους για τους οποίους δεν του επιτρέπετε να κάνει κάτι. Η «σκέτη» άρνηση μπορεί να κάνει το απαγορευμένο ακόμα πιο ελκυστικό, γι’ αυτό είναι προτιμότερο να αφιερώνετε κάθε φορά λίγο χρόνο για να του δώσετε να καταλάβει ότι δεν επιτρέπεται, για παράδειγμα, να ακουμπήσει την κουζίνα επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να κάψει το χεράκι του, κάτι που θα είναι πολύ επώδυνο.
«Α, για έλα να δούμε αυτό εδώ» - Μερικές φορές, ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να κάνεις ένα μικρό παιδί να σταματήσει να ασχολείται με κάτι είναι απλά να τραβήξεις την προσοχή του αλλού. Αντί να πείτε «όχι», προσπαθώντας να το απομακρύνεται από κάποιο αντικείμενο ή ασχολία, βρείτε γύρω σας κάτι που θα του φαινόταν ενδιαφέρον και κατευθύνετε την προσοχή του σ’ αυτό.
«Αντί γι’ αυτό, προτείνω κάτι άλλο» - Τα παιδιά είναι πιο δεκτικά σε μια άρνηση όταν συνοδεύεται πρώτον από μια λογική εξήγηση και δεύτερον από μια εναλλακτική λύση. Όταν διεκδικεί κάτι με το οποίο εσείς διαφωνείτε, προτείνετε κάτι που μπορεί να κάνει.
«Εντάξει, αλλά αργότερα» - Μερικές φορές ένα παιδί χρειάζεται να γνωρίζει μόνο ότι κάποια στιγμή θα του επιτραπεί να ασχοληθεί με τον «απαγορευμένο καρπό», κι αυτό του είναι αρκετό για να σταματήσει να διεκδικεί. Αντί, λοιπόν, να του πείτε «όχι, δεν μπορείς να παίξεις έξω» ή «όχι, δεν θα δεις τηλεόραση», εξηγήστε του ότι μπορεί να κάνει ό,τι επιθυμεί, αλλά στον κατάλληλο χρόνο.
«Αυτό που κάνεις πληγώνει και στενοχωρεί τους άλλους» - Τα περισσότερα παιδάκια σε κάποια φάση της νηπιακής ηλικίας αποκτούν τη συνήθεια να χτυπούν και να δαγκώνουν, προκειμένου να περάσει το δικό τους. Εάν έχετε ήδη πει εκατοντάδες φορές «όχι» αλλά εκείνο επιμένει, ίσως είναι πιο αποτελεσματικό να του εξηγήσετε ποιες είναι οι συνέπειες της πράξης τους για τους άλλους ανθρώπους, ώστε να κατανοήσει για ποιο λόγο αντιδράτε τόσο έντονα όταν το κάνει.
«Ξέρω ότι σου αρέσει πολύ, αλλά θα πονέσει η κοιλιά σου αν φας κι άλλο» - Μπορείτε να πείτε στο παιδί όταν δεν του επιτρέπεται να φάει κι άλλη καραμέλα. Ή μπορείτε να του εξηγήσετε για ποιο λόγο άλλη μία καραμέλα θα προκαλούσε αντιδράσεις στο σώμα του που δεν θα του αρέσουν καθόλου. Έτσι, θα ξέρει ότι δεν του στερείτε την αγαπημένη του λιχουδιά μόνο και μόνο για να του πάτε κόντρα!
«Εξήγησέ μου και θα καταλάβω» - Όταν το παιδί σας ξεσπάει με νεύρα, κλάματα και απαιτήσεις, απλά χρησιμοποιεί έναν εύκολο για εκείνο τρόπο να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για κάτι. Όσο μεγαλώνει και τα εκφραστικά του μέσα αναπτύσσονται, θα πρέπει να μάθει να αντικαθιστά τα ουρλιαχτά και τη γκρίνια με λέξεις! Υπενθυμίζοντάς του ότι αυτός είναι ο σωστός τρόπος να διεκδικούμε κάτι και όχι βάζοντας τιμωρίες ή φωνάζοντας περισσότερο για να καλύψετε τις φωνές του, θα καταφέρετε να το ηρεμήσετε πιο γρήγορα.
«Συγνώμη, αλλά δεν σε καταλαβαίνω όταν μιλάς έτσι. Πες το μου ήρεμα» - Η γκρίνια είναι ένα πολύ αποτελεσματικό «όπλο» των παιδιών, το οποίο χρησιμοποιούν αυθόρμητα όταν είναι κουρασμένα, πεινασμένα ή εκνευρισμένα. Για να στερήσετε την αποτελεσματικότητά του δεν αρκεί να το απαγορεύσετε («όχι γκρίνιες») αλλά να προτείνετε έναν άλλο τρόπο με τον οποίο μπορεί να κερδίσει πιο εύκολα την προσοχή σας.
«Τώρα θα σε πιάσω» - Μερικές φορές το γέλιο είναι ό,τι πιο αποτελεσματικό για να σταματήσει το παιδί να κάνει κάτι που του έχετε απαγορέψει. Αντί να αρνήσεις, τιμωρίες και απειλές, αρχίστε να το γαργαλάτε και μέσα σε ελάχιστα λεπτά θα έχετε κι οι δυο ξεχάσει τι ήταν αυτό για το οποίο διαφωνούσατε.
