Το μόνο σίγουρο είναι ότι τουλάχιστον για τις πρώτες εβδομάδες ή και μήνες της ζωής του, τα μάτια του μωρού σας θα έχουν ένα γοητευτικό γκριζογάλανο χρώμα. Πολύ (ή λιγότερο) σύντομα, όμως, τα ματάκια του θα πάρουν το οριστιό τους χρώμα που μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό. Κατά κανόνα, τα βρέφη της Καυκάσιας φυλής γεννιούνται με σκούρα μπλε ή γκρι μάτια και το χρώμα τους μπορεί να αλλάξει σημαντικά μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής τους.

Για να καταλάβουμε πώς θα διαμορφωθεί το τελικό και οριστικό χρώμα, είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε λίγα πράγματα για την ουσία που θα παίξει τον πιο σημαντικό ρόλο σ’ αυτή τη διαδικασία, τη μελανίνη της ίριδας. Όλα εξαρτώνται από την ποσότητα της συγκεκριμένης ουσίας που υπάρχει στην ίριδα, κι αυτό είναι κάτι που ορίζεται από τα γονίδια που έχει κληρονομήσει το μωρό από τους γονείς του, αλλά και από κάποιους άλλους παράγοντες. Η μελανίνη παράγεται από τα κύτταρα και είναι επίσης υπεύθυνη για το χρώμα που έχουν το δέρμα και τα μαλλιά. Σίγουρα γνωρίζετε ότι η έκθεση στον ήλιο κάνει συνήθως το δέρμα μας να δείχνει πιο σκούρο και τα μαλλιά μας πιο ανοιχτά, αλλά γνωρίζετε ότι κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τα μάτια μας;

Κατά τη διάρκεια του τοκετού, η ίριδα του ματιού του μωρού έρχεται σε επαφή για πρώτη φορά με το έντονο φως, γεγονός που κινητοποιεί την παραγωγή μιας σημαντικής ποσότητας μελανίνης που συχνά έχει ως αποτέλεσμα να αλλάξουν χρώμα τα μάτια του και να δείχνουν μπλε, πράσινα, γκρι, καστανά ή μαύρα.

Πότε θα ξέρω τελικά τι χρώμα έχουν τα μάτια του;

Μεταξύ της ηλικίας των έξι και των εννέα μηνών, είναι σχετικά ασφαλές να κάνει κανείς προβλέψεις για το  τελικό χρώμα. Ακόμα και τότε όμως, δεν αποκλείεται οι αλλαγές να συνεχίζονται και τα πράσινα μάτια να γίνονται σιγά σιγά ανοιχτά καστανά ή τα μελί να σκουραίνουν και να γίνονται καφέ. Μάλιστα, σε ένα ποσοστό 10% των ανθρώπων, το χρώμα των ματιών μπορεί να συνεχίζει να αλλάζει και στη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους.  

Ο ρόλος των γονιδίων

Στην πραγματικότητα τον πιο σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού χρώματος των ματιών του παιδιού σας παίζει το εάν έχει πάρει το σχετικό γονίδιο από τη μητέρα ή τον πατέρα του. Σε γενικές γραμμές, εάν και οι δύο έχετε καστανά μάτια αλλά ο ένας έχει έναν γονιό με μπλε, οι πιθανότητες το παιδί να πάρει τα μάτια του παππού ή της γιαγιάς υπάρχουν, αν και λίγες. Αν ο ένας γονιός έχει μπλε μάτια κι ο άλλος καστανά, οι πιθανότητες είναι 50-50. Εάν έχουν και οι δύο γαλανά, τότε το πιο πιθανό είναι και το μωρό να έχει μπλε μάτια. Οι πιθανότητες καθορίζονται όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα: